Şizofreni Nedir? Belirtileri, Tipleri ve Nedenleri Nelerdir?
Şizofreni oldukça düzensiz düşüncelere sahip anormal davranışlar sergileyen ve anti-sosyal davranışlarla karakterize kronik zihinsel bir hastalıktır. Şizofreni psikotik bir bozukluktur ve zaman zaman gerçeklikle özdeşleşmezler.Psikotik Bozukluklar Kimleri Etkiler?
- Şizofreni, dünya nüfusunun yaklaşık% 1.1'ini etkiler
- Şizofreni en çok 16 ile 25 yaşları arasında teşhis edilebilir.
- Şizofreni kalıtsal olabilir (ailelerde akar)
- Erkekleri kadınlardan 1,5 kat daha fazla etkiler.
- Şizofreni rahatsızlığının tedavisi ekonomi üzerinde oldukça büyük etkiye sahiptir. Her yıl 32,5 ve 65 milyar dolar arasındadır.
Şizofreni Çocuklarda Ne Kadar Yaygındır?
Küçük çocuklarda şizofreni nadirdir. Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü (NIMH), 40.000 çocuktan sadece birinin 13 yaşından önce şizofreni semptomlarının başladığını tahmin ediyor.
Şizofreni Çeşitleri Nelerdir?
Beş şizofreni türü vardır (aşağıdaki slaytlarda tartışılmaktadır). Kişiler, değerlendirildiklerinde gösterdikleri semptom türlerine göre sınıflandırılır:- Paranoid şizofreni
- Organize olmayan şizofreni
- Katatonik şizofreni
- Farklılaşmamış şizofreni
- Residual şizofreni
Paranoyak Şizofreni
Paranoyak şizofreni hastaları öfke, yüksek endişe ve gereksiz düşmanlık hareketleri sergiler. Kişinin genellikle göreceli olarak normal entelektüel işlevi ve etkisinin ifadesi vardır. Paranoyak davranışlar sergiler. Zulüm, izlenme hissi, kendisini ünlü ya da kayda değer bir kişi veya bir politikacı gibi kendisini bir varlık ile ilişkilendirebilir.Organize Olmayan Şizofreni
Düzensiz tip şizofreni hastaları düzensiz davranışlar ya da garip ve anlaşılması zor olabilecek konuşmalar sergileyecektir. Eldeki durumla ilgili uygun olmayan duygular veya tepkiler gösterebilirler. Hijyen, yemek ve çalışma gibi günlük aktiviteler düzensiz düşünce kalıpları tarafından bozulabilir veya ihmal edilebilir.Katatonik Şizofreni
Hareket bozuklukları katatonik tip şizofreniyi gösterir. Bu tür şizofreni hastaları aşırı uçlar arasında değişebilir: hareketsiz kalabilirler. Saatlerce hiçbir şey söyleyemezler ya da söylediğiniz veya yaptığınız her şeyi tekrarlayabilirler. Bu davranışlar, bu insanları katatonik tip şizofreni hastalarına karşı yüksek risk altında bırakmaktadır, çünkü sıklıkla kendi başlarına ya da günlük aktivitelerini tamamlayamamaktadırlar.Farklılaşmamış Şizofreni
Farklılaşmamış tip şizofreni, kişi sanrılar, halüsinasyonlar, düzensiz konuşma veya davranış, katatonik davranış gibi semptomlar dahil olmak üzere diğer şizofreni tiplerinin ikisine veya daha fazlasına uyan davranışlar gösterdiğinde kullanılan bir sınıflandırmadır.Residual Şizofreni
Kişi tamamen remisyonda olabilir veya bir noktada semptomları devam ettirebilir. Bir kişi geçmiş bir şizofreni atağı geçirmiş ise, şu anda hiçbir belirti göstermeyedebilir (sanrılar, halüsinasyonlar, düzensiz konuşma veya davranış), residual tip şizofreni olarak kabul edilir.Şizofreni'nin Sebepleri Nelerdir?
Şizofreni, aşağıdakiler dahil olmak üzere kişiden kişiye farklılık gösterebilecek birden fazla, birbiriyle ilişkili nedenlere sahiptir:
- Genetik (ailelerde çalışır)
- Çevre
- Beyin kimyası
- Kötüye kullanma veya ihmal
Şizofreni Kalıtsal Bir Hastalık mıdır?
Şizofreni genetik bir bileşene sahiptir ve genel popülasyonun %1'inde görülebilir. Şizofreni rahatsızlığı olan 1. dereceden akrabası olan kişilerin ise %10'unda görülebilir. Aynı ikizde şizofreni varsa, risk en yüksektir. Ayrıca bozukluğu olan ikinci derece akrabalarında (teyzeler, amcalar, kuzenler, büyükanne ve büyükbabalar) da daha yaygındır.Şizofreni Belirtileri Nelerdir?
Şizofreni hastalarının çoğu hasta görünmüyor. Bununla birlikte, pek çok davranış değişikliği hastalık ilerledikçe kişinin “kapalı” görünmesine neden olacaktır. Belirtiler şunları içerir:
- Sosyal olarak geri çekilme
- Kaygı
- Hayaller
- Halüsinasyonlar
- Paranoyak duygular veya zulüm duyguları
- İştahsızlık veya yemeyi ihmal etme
- Hijyen kaybı
- Belirtiler ayrıca aşağıdaki slaytlarda tartışılan kategorilere ayrılabilir.
Şizofreni Olumlu (Daha Çok Psikolojik) Belirtiler
"Olumlu" veya açıkça psikotik olan belirtiler, sağlıklı insanlarda görülmeyen belirtilerdir, şunları içerir:
- Hayaller
- Halüsinasyonlar
- Düzensiz konuşma veya davranış
- İşlevsel olmayan düşünme
- Katatoni veya diğer hareket bozuklukları
Şizofreni Olumsuz (Açık) Belirtiler
"Olumsuz" belirtiler normal duygu ve davranışları bozar ve şunları içerir:
- Sosyal geri çekilme
- "Düz etki", donuk veya monoton konuşma ve yüz ifadesi eksikliği
- Duyguları ifade etme zorluğu
- Öz bakım eksikliği
- Zevk hissetmeme (anhedonia)
Şizofreni Bilişsel Belirtiler
Bilişsel belirtilerin tespit edilmesi en zorU olabilir ve bunlar:
- Bilgiyi işleyememe ve karar verememe
- Odaklanma veya dikkat etme zorluğu
- Hafıza ile ilgili problemler veya yeni görevler öğrenmek
Şizofreni Duygusal (veya Ruh Hali) Belirtiler
Duygusal semptomlar ruh halini etkileyenlere işaret eder. Şizofreni hastaları genellikle örtüşen depresyona sahiptir ve intihar düşünceleri veya davranışları olabilir.
Şizofreni Nasıl Teşhis Edilir?
Şizofreni Nasıl Teşhis Edilir?
Şizofreni tanısı hem davranışsal belirtilere (dışlama) neden olabilecek diğer tıbbi bozuklukların ekarte edilmesi hem de hastalığın karakteristik semptomlarının varlığının gözlemlenmesi ile konulur. Doktor, iş yerinde veya günlük aktivitelerde en az altı ay boyunca sanrılar, halüsinasyonlar, düzensiz konuşma, davranış veya olumsuz semptomların varlığını arayacaktır.Doktor hastanın durumunun tam bir resmini oluşturmak için fizik muayene, psikolojik değerlendirme, kan laboratuar testi ve görüntüleme taramalarını kullanabilir.
Şizofreninin Devam Ettiğini Anlama
Ruh sağlığı taraması ve değerlendirmesi, şizofrenide tanı sürecinin önemli bir parçasıdır. Bipolar bozukluk, şizoaffektif bozukluk, anksiyete bozukluğu, şiddetli depresyon ve madde bağımlılığı gibi diğer birçok akıl hastalığı şizofreni belirtilerini taklit edebilir. Bir doktor bu diğer koşulları ekarte etmek için bir değerlendirme yapar.
Şizofreni Tedavisi - İlaçlar
Antipsikotik ilaçlar, şizofreni hastalarının çoğu için birinci basamak tedavidir. Şizofreni ile ilişkili semptomları azaltmak veya kontrol altına almak için ilaçlar sıklıkla diğer ilaç tipleri ile birlikte kullanılır. Bazı antipsikotik ilaçlar şunlardır:- olanzapin (Zyprexa)
- risperidon (Risperdal)
- ketiapin (Seroquel)
- ziprasidon (Geodon)
- aripiprazol (Abilify)
- paliperidon (Invega)
Şizofreni Tedavisi - İlaçlar (Devam Ettiğinde)
Şizofreni hastalarında duygudurum dalgalanmaları ve depresyon sık görülür. Antipsikotiklere ek olarak, başka tür ilaçlar da kullanılır.Mood stabilizatörleri şunları içerir:
- lityum (Lithobid)
- divalproex (Depakote)
- karbamazepin (Tegretol)
- lamotrigine (Lamictal)
Antidepresanlar şunları içerir:
- fluoksetin (Prozak)
- sertralin (Zoloft)
- paroksetin (Paxil)
- sitalopram (Celexa)
- essitalopram (Lexapro)
- venlafaksin (Effexor)
- desvenlafaksin (Pristiq)
- duloxetin (Cymbalta)
- bupropion (Wellbutrin)
Şizofreni Tedavisi - Psikososyal Müdahaleler
Aile psiko eğitimi: Şizofreni tedavisine psikososyal müdahalelerin dahil edilmesi önemlidir. Hastaları desteklemek için aile üyelerinin dahil edilmesi, psikotik atakların nüks oranını azaltır ve kişinin sonuçlarını iyileştirir. Herkes şizofreni ile ilgilenen sevdiklerini nasıl destekleyeceğini bilirse aile ilişkileri gelişir.Şizofreni Tedavisi - Psikososyal Müdahaleler (Devam Ediyorsa)
Girişken topluluk tedavisi (ACT): Başka bir psikososyal müdahale şekli, hasta dışı destek gruplarının kullanımını içerir. Psikiyatristler, hemşireler, vaka yöneticileri ve diğer danışmanlar dahil olmak üzere destek ekipleri, hastaneye yatma ihtiyacını veya zihinsel durumlarındaki düşüşü azaltmak için düzenli olarak şizofreni hastasıyla buluşur.Madde bağımlılığı tedavisi: Şizofreni hastalarının çoğunda (% 50'ye kadar) madde bağımlılığı sorunları da vardır. Bu madde kötüye kullanımı sorunları şizofreninin davranışsal belirtilerini daha da kötüleştirmekte ve daha iyi sonuçlar için ele alınması gerekmektedir.
Sosyal beceri eğitimi: Şizofreni hastalarının, sosyal durumlarda nasıl uygun şekilde etkileşime gireceklerini yeniden öğrenmeleri gerekebilir. Bu tür bir psikososyal müdahale, gerçek hayattaki provaları veya rol oynamayı içerir; bu sayede ortaya çıktığında hazırlanır. Bu tür bir eğitim uyuşturucu kullanımını azaltabilir ve ilişkileri geliştirebilir.
Desteklenen istihdam: Şizofreni hastalarının çoğu, durumları nedeniyle iş gücüne girmekte veya tekrar girmekte zorlanmaktadır. Bu tür psikososyal müdahale, şizofreni hastalarının öz geçmişlerini inşa etmelerine, iş görüşmeleri yapmalarına ve hatta zihinsel hastalıkları olan insanları işe almak isteyen işverenlerle bağlantı kurmalarına yardımcı olmaktadır.
Bilişsel davranışçı terapi (CBT): Bu müdahale türü şizofreni hastalarının yıkıcı veya yıkıcı düşünce kalıplarını değiştirmelerine ve daha iyi işlev görmelerine yardımcı olabilir. Hastaların halüsinasyonları veya "sesleri" belirlemek için düşüncelerinin gerçekliğini “test etmelerine” ve onları görmezden gelmelerine yardımcı olabilir. Bu terapi türü aktif olarak psikotik hastalarda işe yaramayabilir, ancak ilacın hafifletmediği kalıntı belirtileri olan başkalarına yardımcı olabilir.
Kilo yönetimi: Birçok anti-psikotik ve psikiyatrik ilaç yan etki olarak kilo alımına neden olur. Sağlıklı bir kiloyu korumak, dengeli bir diyet yapmak ve düzenli olarak egzersiz yapmak diğer tıbbi sorunları önlemeye veya hafifletmeye yardımcı olur.
Yorum Gönder